طرح توجیهی

چگونه کسب و کار پایدار ایجاد کنیم؟

شروع و اداره یک کسب و کار مسیر پر پیچ و خم و طولانی است و هر کسب و کار شرایط مختص به خود دارد و مسیر تقریباً منحصر بفردی را طی می کند. اما به طور کلی می توان مراحل شروع یک کسب و کار را به شکل زیر دسته بندی کرد.

مرحله ایده پردازی

هر کسب و کاری با ایده پردازی شروع می شود. همه چیز با ایده ای در ذهن کار آفرین شروع می شود، ایده ای درمورد مشکلات بازار و راهی برای حل مشکل. ایده مناسب برای کسب و کار باید شرایط زیر را داشته باشد

• ایده باید از لحاظ عقلی قابلیت پیاده سازی توسط کارآفرین را داشته باشد
• ایده باید توانایی ایجاد درآمد پایدار را داشته باشد

در این مرحله فعالیت های ذهنی زیادی توسط کارآفرین صورت می گیرد. یکی از ابزارهای کارا برای این مرحله، فعالیت طوفان فکری است که در آن تیم مسئول ایده پردازی به بیان آزاد ایده های مختلف می پردازند. در طوفان فکری نکته حائز اهمیت استخراج حداکثر تعداد ایده است. بعد از طوفان ذهنی، کارآفرین باید به پالایش و انتخاب ایده بپردازد. از بین ایده های متفاوت، کارآفرین باید ایده ای را انتخاب کند به خلق ارزش و ثروت بیشتری در کوتاه ترین زمان منجر شود و هزینه کمتری نسبت به سایر ایده ها داشته باشد و بتواند درآمدزایی پایدار و طولانی داشته باشد.  درنظر گرفتن توانایی ها و شایستگی های راهبردی کارآفرین و ارزش های پایه ای او کمک بسزایی در انتخاب و پالایش ایده ها می کند و در نهایت یک یا دو ایده برتر را انتخاب می کند. مرحله بعد از ایده پردازی مطالعه فرصت است.

مرحله مطالعات فرصت

در این مرحله به طور خاص راجع به یک یا دو ایده که در مرحله قبل انتخاب شدند تحقیقات کلی انجام می شود. در طی تحقیقات و تجزیه و تحلیل اطلاعات، یک ایده تبدیل به یک فرصت تجاری می شود. در این مرحله کارآفرین ابعاد مختلف ایده خود را بررسی نموده و هزینه ها و درآمد کسب و کار خود را به صورت کلی و تقریبی (با تقریب حداکثر سی درصد) برآورد می کند. در این مرحله به طور کلی و تقریبی جذابیت و سودآوری کسب و کار سنجیده می شود.

مرحله مطالعات امکان سنجی (طرح توجیهی)

بعد از مرحله مطالعات فرصت، نوبت به مطالعات امکان سنجی می رسد. سوال اصلی که در این مرحله مطرح می شود این است که "آیا فرصت پیش رو امکان سودآوری پایدار را دارد یا خیر و یا این کسب و کار امکان پیاده سازی و سودآوری را دارد یا خیر". در این مرحله کسب و کار از ابعاد مختلفی مثل بعد اقتصادی، بازار و فروش، بعد فنی، بعد قانونی و ... ارزیابی می شود. ارزیابی ها و مطالعات در این مرحله دقیق تر و جزئی تر از مطالعات فرصت می باشد. در مطالعه اقتصادی، کار آفرین به دقت به ارزیابی و تحلیل هزینه های اولیه و جاری و برآورد درآمد زایی کسب و کار خود می پردازد. همچنین کارآفرین باید به جزییات برنامه بازاریابی و فروش خود را مشخص کند، مثلاً باید مشخص کند که بازار هدف کسب و کار او کجاست و چگونه می خواهد محصول یا خدمت خود را به بازار هدف معرفی کند. در مورد استارتاپ ها مدل درآمدزایی هم یک امر مهم است که باید در این مرحله به تفصیل ارزیابی شود. بعد فنی هم از موارد خیلی مهم است که باید در این مرحله ارزیابی شود، باید مشخص شود که فن آوری مورد استفاده برای تولید قابل اطمینان و در دسترس بوده و در آینده ریسک خاصی برای کسب و کار ایجاد نمی کند. بعد قانونی هم از موارد خیلی مهم است که باید به آن پرداخت، مشوق ها، محدودیت ها، مجوز ها و غیره موارد مهمی هستند که غفلت از آنها می تواند زیان های غیر قابل جبرانی به کسب و کار ما وارد کند. علاوه بر این موارد تحلیل های راهبردی از قبیل تحلیل نقاط قوت و ضعف و تهدید و فرصت (SWOT) به ما درک بهتری از آینده کسب و کارمان می دهد.

هر کدام از موارد فوق مانند قطعه ای از جورچین (پازل) کسب و کار ماست و وقتی که به درستی کنار هم چیده شوند به ما تصویر جامعی از کسب و کارمان خواهد داد. اگر ما در این مرحله از موردی غافل شویم به تصویر ناقصی از کسب و کار خواهیم رسید و تصمیم ما برای شروع یا عدم شروع آن کسب و کار عاقلانه نخواهد بود.

مرحله طرح کسب و کار(بیزینس پلن)

در مراحل قبل به این مورد توجه کردیم که آیا کسب و کار ما شانس موفقیت دارد یا خیر، و اگر به این مرحله رسیدیم به این معناست که جواب ما مثبت بوده است. مرحله بعدی این است که جواب این سوال را پیدا کنیم "چگونه این کسب و کار را شروع و مدیریت کنیم؟"، طرح کسب و کار در واقع جواب به این سوال است. در این مرحله باید مشخص کنیم که چه کاری را در چه زمانی و چگونه باید انجام دهیم. پرواضح است که برای هر قدمی که در کسب و کار بر می داریم متحمل هزینه می شویم. برنامه زمانبندی شده اقدامات ما در عین حالی که به ما گوشزد می کند که چه کاری را در چه زمانی باید انجام دهیم، به ما نشان می دهد که در هر بازه زمانی مشخص چقدر هزینه متحمل می شویم.

یک طرح کسب و کار (بیزینس پلن) خوب شما را در هر مرحله از مدیریت کسب و کار راهنمایی می کند. شما از طرح کسب و کار (بیزینس پلن) خود به عنوان یک نقشه مسیریابی برای چگونگی ساخت، اداره و رشد کسب و کار جدید خود استفاده خواهید کرد. این راهی برای تفکر در مورد عوامل اصلی کسب و کار شماست.

طرح کسب و کار می تواند به شما کمک کند جذب سرمایه کنید و یا شرکای تجاری جدیدی پیدا کنید. سرمایه گذاران می خواهند اطمینان حاصل کنند که سرمایه شان بازخواهد گشت. طرح کسب و کار (بیزینس پلن)، به عنوان ابزاری برای متقاعد کردن کسانی که با شما کار یا شراکت مالی می کنند به کار می آید.

جذب سرمایه

اگر تمام مراحل قبل را با موفقیت پشت سر گذاشته باشیم به این معنی است که ما یک طرح کسب و کار شفاف و دقیق داریم. داشتن یک طرح کسب و کار (بیزینس پلن) یکی از مهم ترین ملزومات جذب سرمایه برای شروع کسب وکار است. چه قصد دریافت وام یا اعتبارات بانکی را داشته باشیم چه قصد جذب سرمایه از طریق سرمایه گذار شخصی را داشته باشیم نیاز به یک طرح کسب و کار دقیق داریم. در فرایند جذب سرمایه، صداقت و پیگیری از مهم ترین موارد موثر است. سرمایه گذاران شخصی علاوه بر ارزیابی هایی که در طرح توجیهی انجام شده است، علاقمندند بدانند سرمایه خود را به چه کسی یا چه تیمی می سپارند. داشتن تیمی قوی متشکل از افراد با تجربه عاملی است که شما را در جذب سرمایه کمک خواهد کرد. علاوه براین بهره مند شدن از تجربیات افرادی که قبلاً این فرآیند را طی کرده اند هم به شدت به موفقیت فرآیند کمک می کند.

شروع کسب و کار

اگر تا به این مرحله رسیده اید به شما تبریک می گوییم، شما قدم اول شروع کسب و کار را با موفقیت برداشته اید. حالا باید علاوه بر اجرا کردن اقداماتی که در طرح کسب و کار (بیزینس پلن) پیش بینی کرده اید آماده مواجهه با مشکلات پیش بینی نشده هم باشید. عواملی مثل همه گیری ویروسی یا تغییرات ناگهانی قیمت ارز یا انرژی را به سختی می توان پیش بینی کرد، اما اگر در طراحی کسب و کار خود به قدر کافی آینده نگر بوده باشیم احتمالاً تعداد عوامل غافلگیر کننده را کمتر کرده ایم. تصمیم گیری در کسب و کار یک نکته خیلی مهم است که اگر ماهرانه انجام شود می توان تهدید ها را به فرصت تبدیل کرد، در فرآیند تصمیم گیری کسب و کاری موفق تر است که بتواند در زمان کوتاه تر اطلاعات دقیق تری از محیط پیرامون خود جمع آوری کند و مبنای تصمیم گیری خود قرار دهد. در هر قدم از کسب و کار می توان از تجربیات افرادی که قبلاً مسیر پیش روی ما را طی کرده اند بهره گرفت و هزینه تصمیمات اشتباه را به حداقل رساند. مشاوران متعددی با تخصص های متفاوت برای کمک به کارآفرینان فعالیت می کنند. نکته مهم در انتخاب یک مشاور، تجربه و نزدیکی فرهنگی مشاوره دهنده و مشاوره گیرنده می باشد. مشاور باید توان درک مقصد ما را داشته باشد و بتواند بنا بر آن درک بهترین راه و ابزار مورد نیاز برای رسیدن به مقصد را به ما نشان بدهد.