طرح توجیهی تولید زغال
زندگی امروز انسانها متشکل از ناهنجاریها و مشکلات عدیده ای می باشد از این رو انسان تمام تلاش خود را معطوف به یافتن راه های مناسبی جهت ارتقای کیفی زندگی خود می نماید طی سالیان دراز انسان تلاش نموده است تا با استفاده بهینه از امکانات و همچنین ابتکار ک ه جزء لاینفک ذات بشری است راههایی را برای پیشرفت بیشتر، توسعه و بهبود زندگی بیابد لذا تمامی ابتکارات و دست آوردهای بشری که امروز، مورد استفاده قرار می گیرد در این جهت مورد بهره برداری قرار گرفته است.
یکی ازمعضلات بشر امروز مشکل انرژی است . هرچند بشر امروز به دنبال سوختهای نو و جدید می باشد ولی نیم نگاهی هم به منابع موجود دارد . روزانه درختان زیادی در جهان به دلایل مختلفی مثل کاغذ سازی و یا ساخت مصنوعات چوبی و .... قطع میشوند که شاخه و برگهای آنها بی استفاده رها می شود . ما به دنبال استفاده بهینه از آن هستیم و با توجه به اینکه مقدار گرمایی که ذغال چوب تولید می کند از خود چوب بیشتر می باشد لذا ازآن برای تامین انرژی برای پخت و پز و... می توان استفاده نمود. محصول مورد بررسی , ذغال از ضایعات چوب می باشد. از سوختن اندام گیاه یا حیوان، ذغال به دست می آید. ذغال ماده ای اسفنج مانند و سیاه است و تقریباً می توان آن را کربن خالص دانست. علت آن که از داغ کردن یا سوزاندن چوب یا استخوان حیوان، ذغال پدید می آید؛ این است که آن ها بر اثر حرارت، آب و گازهای نهفته در خود را از دست می دهند، و فقط جسم جامدی از خود برجای می نهند.
برای تهیه ذغال چوب دو راه وجود دارد:
1 - مقداری چوب و هیزم را روی هم انباشته، در هوای آزاد آتش می زنند. این شیوه قرنهاست که در جنگل های شمال اروپا از آن پیروی می شود. ولی اشکالش این است که گازهای متصاعد از چوب در هوا پراکنده می شود و به هدر می رود.
2 - چوب ها را جمع آوری کرده با نقاله هایی به کوره های مخصوصی می برند. همین که آتش بر افروخته شد، دریچه تنور را می بندد و آن گاه چوب ها در فضایی بسته، به تدریج مبدل به ذغال می شوند. ذغالی که از ضایعات چوب به دست می اید برای مصارفی چون منقل کباب پزی و قلیان و استفاده در بخاری های ذغالی و.... دارد . ذغال تهیه شده از ضایعات چوب کاربردها و انواع گوناگونی دارد که عبارتند از: ذغال عادی ، ذغال گرد ، ذغال ریخته گری و..... می باشد . البته از ذغال استفاده های دیگری نیز می شود در زمینه
ذغال اکتیو و حتی در زمینه پزشکی که جزء بحث ما نیست.
یکی از جدیدترین موارد استعمال ذغال همان است که در جریان جنگ جهانی اول کشف گردید. دانشمندان دریافتند که اگر ذغال را در معرض حرارت شدید قرار بدهند، حالتی پیدا می کند که نیروی جذب گازش، افزون می گردد. ذغالی که بدین گونه به عمل می آمد به درد ساختن ماسک ضد گاز می خورد.امروزه ما چنین ذغالی را ذغال زنده می نامیم. اکنون طرز تهیه ذغال زنده به گونه دیگری صورت می گیرد. روش تولید آن بدینگونه می باشد که بخار بسیار گرمی را از میان ذغال عبور می دهند تابدین وسیله سوراخ های اسفنجی آن بیشتر شود.آنگاه اگر گازهای سمی از میان چنین ذغالی بگذرند، به وسیله عمل جذب سطحی از بین می روند.به گفته دیگر، مولکول های گازهای سمی بر سطح ذغال زنده، می نشیند. یکی از خواص بسیار مهم آن است که گازهای سمی را به مقدار فراوان جذب می کند، ولی اکسیژن هوا را به « ذغال زنده »مقدار اندک. از این رو، کسی که ماسک ضد گاز به صورت زده به راحتی اکسیژن را تنفس می کند ولی در ضمن از شر گازهای سمی نیز آسوده است. ذغالی که مورد نظر پروژه می باشد ذغالی است که برای قلیان و کباب پزی و یا بخاری های ذغالی که در برخی مناطق به کار می رود، استفاده میشود. که هم به صورت عادی مصرف می شود و هم به صورت قالبی و فشرده شده مصرف می شود . بهترین ذغال چوب عبارتند از ذغال چوب لیمو ، ذغال چوب انگور، ذغال چوب بلوط و ذغال چوب سپیدار و..... بسته به نوع منطقه و پوشش گیاهی آن ذغال چوب نیز فرق می کند ( در هر منطقه ای که با توجه به نوع پوشش گیاهی از آن برای تهیه ذغال استفاده می شود ).امروزه ذغالهای قالبی نیز تولید می شود که پس از تهیه ذغال های عادی آنها را پودر کرده و بامقداری صمغ گیاهی (صمغ عربی) به آن اضافه میکنند و توسط پرس در قالبهای گوناگون و به شکلهای مستطیلی و یا قرص (گرد) عرضه می کنند که در این محصولات از گردو (پوشش چوبی)نیز استفاده می کنند که روند همانند ذغال چوب می باشد یعنی پس از اینکه گردو ها تبدیل به ذغال شد آنها را پودر کرده و به شکلهای مختلف در می آورند.استفاده از ذغال فشرده (بریکت) افزون بر مزایای اقتصادی، روند تخریب جنگلهای کشور را نیزکاهش می دهد. ذغال فشرده فرآورده ای پر انرژی است که با استفاده از فناوری پیشرفته و از ضایعات ذغال حاصل می شود. این فرآورده دارای مقاومتی حدود چهار برابر ذغال طبیعی (چوب سوخت) بوده و میزان گرمای آن نیز تا سه برابر بیشتر از ذغال طبیعی است. دامنه استفاده از این فرآورده درتولید انرژی و نقش اساسی آن در بسیاری از کشورها تاکنون ناشناخته مانده است، در زمان حاضر،تحقیقات وسیعی توسط کشورهای صنعتی و پیشرفته برای استفاده از ذغال فشرده به عنوان تامین انرژی، انجام می شود. برای تولید ذغال فشرده، از ریزترین قسمت های چوب که معمولا دور ریز می شوند، استفاده می شود و با استفاده بهینه از این ضایعات، می توان از شدت تخریب جنگلهاجلوگیری کرد. تبدیل ضایعات به ذغال فشرده می تواند تا 20 درصد کارایی چوب جنگلهای کشور را افزایش دهد ارزش حرارتی ذغال فشرده نیز که ا ز 45 درصد خاکه ذغال، 30 تا 45 درصد
شاخه ای ریز و 10 تا 25 درصد مواد چسبنده تشکیل شده است بسیار بالا می باشد. طبق برنامه ریزی دولت یکی از مهمترین اهداف برنامه چهارم توسعه کشور و همچنین چشم انداز بیست ساله کشور حرکت به سمت صادرات غیر نفتی است در حال حاضر عمده صادرات ایران مربوط به صادرات کالاهای نفتی می باشد لذا برای رشد و گسترش صادرات غیر نفتی، برنامه ریزی برای افزودن واحدهای جدید و همچنین استفاده بهینه از امکانات فعلی، ضروری به نظر می رسد . ذغال از ضایعات چوب را نمی توان به عنوان کالایی استراتژیک در نظر گرفت اما می توان اینگونه عنوان نمود که اهمیت آن به عنوان یکی از سوختهای در دسترس بیان نمود.